Dominującą formą wideoszkolenia, są materiały wideo, zwykle zawierające nagrania z udziałem jednego lub kilku trenerów. Występują też inne formy treści i aktywności.
Krótkie nagrania wideo, w których trener zwraca się bezpośrednio do uczestnika i prowadzi go przez proces edukacyjny, dają efekt humanizacji szkolenia, czyli dają uczestnikowi poczucie uczenia się od autorytetu, osoby bardzo doświadczonej.
Poza samymi materiałami wideo często wykorzystuje się w tego typu szkoleniach zadania, dodatkowe treści edukacyjne, quizy i pytania prowadzące do refleksji. Trener może wspierać uczestników na różne sposoby – na przykład udzielając informacji zwrotnej dotyczącej wykonanych przez uczestnika zadań lub organizując co jakiś czas webinary.
Ten wariant usługi jest szczególnie popularny w wielu serwisach oferujących edukację dla klientów indywidualnych, na przykład Udemy lub Domestica.
Perspektywa strategiczna
Model biznesowy może być bliski pasywnemu przychodowi, bo rzeczywiste zaangażowanie trenera podczas realizacji usługi może być niewielkie. W efekcie oferta takiego szkolenia może być skierowana zarówno dla osób indywidualnych, jak i grup.
Decydując się na ten wariant usługi, warto rozważyć różne partnerstwa: w obszarze sprzedaży lub produkcji wideo, która powinna być na wysokim poziomie jako wyróżnik usługi. Można też rozważyć współpracę z integratorami takich usług, które dają platformę i zasięg, stając się swojego rodzaju marketami, w których takie szkolenie może zaistnieć. Przykładami mogą być Domestica lub Udemy.
Typowa dla tego wariantu konieczność nagrywania dużej ilości materiału wideo z udziałem trenerów oraz nacisk na osobowość trenera to również okazja do zadbania o wizerunek i komunikowanie oferty. Na ogół dołożenie do nagrań trenera dodatkowego scenariusza materiałów marketingowych nie zwiększa znacząco budżetu, bo nagrania i tak się muszą odbyć.
Wideoszkolenie to stosunkowo prosta i popularna od strony bazy technicznej forma, która wymaga rozsądnej platformy e-learningu. Większość tego typu rozwiązań ma funkcje wystarczające do zbudowania takiego szkolenia, czyli osadzanie plików wideo oraz tworzenie quizów i zadań wysyłanych przez uczestników. Jednak kluczowe jest zapewnienie wysokiej jakości nagrań wideo, co może wymagać rozbudowania bazy technicznej o odpowiedni sprzęt i oprogramowanie (studio, kamery, mikrofony, oświetlenie, oprogramowanie do montażu) lub zdecydowanie się na podwykonawstwo firmy specjalizującej się w nagraniach wideo.
Decyzja o tym, czy organizacja zleca nagrania wideo, czy realizuje je samodzielnie, wpływa znacząco na jej know-how dotyczący realizacji nagrań, a czasami opracowania scenariuszy. Jednak niezależnie od tej decyzji warto zadbać o wysokie kompetencje autorów treści oraz trenerów, którzy przed kamerą występują. Wysoki koszt produkcji materiałów wideo powoduje, że warto zainteresować się re-używalnością i tak projektować nagrania, by efektywnie angażować studio nagraniowe. Biblioteka zasobów może objąć zarówno materiały wideo lub ich elementy (np. czołówki, śródekrany, jingle audio itp.), jak i gotowe materiały do wykorzystania jako wsparcie przekazu wideo.
Perspektywa metodyczna
W tym wariancie szereg treści powstaje przed szkoleniem i stosunkowo trudno je później modyfikować, szczególnie nagrania wideo, których zmiana wymaga zwykle ponownych, dość kosztownych nagrań. Dlatego ważne jest opracowanie dobrego formatu nagrań.
Projektowanie procesu rozwojowego wymaga szczególnego potraktowania tematu angażowania i motywowania uczestnika do pozostania na szkoleniu, bo choć wideoszkolenie daje poczucie jakiejś obecności trenera, to obecność ta jest raczej umowna, objawiająca się głównie w formie nagranych przez niego klipów. Warto zadbać o interakcje i aktywności, które zrównoważą podawcze formy. Kluczowe jest, by przebieg procesu był dla uczestnika zrozumiały. Warto rozważyć zastosowanie grywalizacyjnych form budowania świadomości postępu (odznaki, paski postępu itp.).
Dominującą formą są zwykle miniwykłady, dlatego w zakresie standardu projektowania treści należy zadbać o ich różnorodność, oprawę graficzną i użycie metafor wmontowanych w prelekcję trenera. Podobnie ważne jest utrzymanie wysokiej jakości treści, w szczególności jakości audio-wideo, ich spójności, zwięzłości i bezpośredniej formy. Należy też zadbać o wysoką jakość środowiska uczenia się, gdzie uczestnik szkolenia będzie wiele rzeczy wykonywał samodzielnie. Alternatywą jest skorzystanie z gotowych platform, jeśli rozważamy partnerstwo z integratorami tego typu szkoleń.
Perspektywa zarządzania zasobami ludzkimi
W dziale HR jednym z pierwszych zadań jest dokładna selekcja i weryfikacja kwalifikacji trenerów. Idealny kandydat musi łączyć w sobie ekspertyzę merytoryczną z umiejętnościami efektywnej komunikacji w formie wideo. Możliwe jest przeprowadzenie szeregu wywiadów i próbnych sesji, aby zweryfikować te kompetencje.
Perspektywa dostępności
Pierwszym aspektem, który zasługuje na uwagę, jest optymalizacja jakości wideo. Materiały wideo, które nie są właściwie zoptymalizowane, mogą stanowić poważną barierę dla osób z ograniczonym dostępem do szybkiego Internetu.
Kolejną istotną kwestią są napisy i transkrypcje, które czynią materiały wideo dostępnymi dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Ponadto umieszczenie wideo z tłumaczeniem migowym może być dodatkowym atutem, szczególnie dla osób głuchoniemych. Testowanie dostępności tych elementów na różnych urządzeniach i przeglądarkach jest także kluczowe, aby zagwarantować ich pełną funkcjonalność i dostępność.
Nie można też zapomnieć o kwestiach związanych z hostingiem. Wybór sprawdzonego dostawcy z niezawodnymi serwerami, wysoką dostępnością i szybkim strumieniowaniem jest równie ważny dla uniwersalnego dostępu.
Perspektywa techniczna
W zakresie bazy technicznej kluczowe będzie zapewnienie platformy (własnej lub we współpracy z integratorem) oraz wszystkiego, co jest niezbędne do realizacji nagrań wideo wysokiej jakości – tutaj również można rozważać użycie własnej bazy sprzętowej i oprogramowania lub skorzystanie z podwykonawstwa specjalistycznych firm produkujących wideo.
W produkcji wideo, szczególnie jeśli zaangażowanych jest wiele osób lub podmiotów, kluczowy jest obieg informacji, który pozwoli wyeliminować kosztowne błędy wynikające na przykład z tego, że nagrane zostały scenariusze w nieodpowiedniej wersji. To wymaga przyjęcia ścisłych procedur i odpowiedniej organizacji procesu produkcyjnego.
Z racji charakteru treści bardzo istotne są wytyczne dotyczące produkcji treści audio-wideo, bo ich jakość znacząco wpływa na odbiór szkolenia. Tu nie ma kompromisów.
Perspektywa formalno-prawna
Z perspektywy formalno-prawnej zarządzanie szkoleniami wideo wywołuje kilka istotnych wyzwań, wśród których zarządzanie wizerunkiem i ochrona własności intelektualnej są szczególnie ważne. Kursy wideo, będąc złożonymi utworami multimedialnymi, mieszczą w sobie elementy objęte różnymi rodzajami praw autorskich. Obejmują one zarówno treść narracyjną, jak i elementy graficzne, dźwiękowe czy interaktywne. Wszystko to wymaga skrupulatnej analizy i właściwej ochrony prawnej.
Te same aspekty formalno-prawne, które były istotne w kontekście szkoleń typu self-paced, są aktualne również tutaj. Klauzule dotyczące przetwarzania danych osobowych, prawa do materiałów, warunki zakończenia kursu czy odpowiedzialność za ewentualne błędy i braki w materiałach, wszystko to powinno być jasno i precyzyjnie zdefiniowane w dokumentach prawnych.