E-szkolenie self-paced (do samodzielnej realizacji we własnym tempie) to taka forma, w której osoba ucząca się pracuje samoobsługowo i niezależnie od innych osób. W konsekwencji takie szkolenie jest dla firmy szkoleniowej właściwie bezobsługowe.
Tego typu szkolenia mogą być osadzane na różnego rodzaju platformach, najczęściej spotykanymi formami są:
- szkolenie na platformie dostawcy szkoleń (LMS typu Learndash, Moodle);
- szkolenie w postaci paczki SCORM (lub xAPI) do zastosowania na platformie klienta.
Niezależnie od technologii szkolenia self-paced wyróżnia wspomniana wcześniej forma uczestnictwa. Skoro osoba ucząca się pracuje w swoim tempie, to nie ma konieczności synchronizowania planu szkolenia z dostępnością trenera czy innymi aspektami logistycznymi. Dostęp do szkolenia można uzyskać zawsze, a dobrze zaprojektowany produkt może się sprzedawać nawet przez wiele lat. Ma to też swoje minusy. Taki wariant pozbawiony kontaktu z trenerem zazwyczaj nie jest wyceniany zbyt wysoko.
Perspektywa strategiczna
Z punktu widzenia modelu biznesowego mamy tutaj pewną rewolucję. Szkolenie do samodzielnej realizacji (selfpaced) właściwie nie generuje kosztów zmiennych, czyli zależnych od skali. Przygotowanie takiego e-szkolenia wymaga sporej inwestycji w jego opracowanie i wyprodukowanie, jednak potem można liczyć na tzw. pasywny przychód, a koszty ponoszone są raczej na utrzymanie tego szkolenia na jakiejś platformie oraz jego promocję i sprzedaż.
E-szkolenia mogą być oferowane jako produkt „z półki”, czyli jako gotowe moduły szkoleniowe na typowe tematy lub jako usługa tworzenia e-szkoleń na zamówienie klienta.
Tworzenie e-szkoleń w zakresie know-how wymaga poza kompetencjami metodycznymi i merytorycznymi dość sporych kompetencji technicznych i znajomości standardów technicznych, ponieważ kluczowym elementem usługi jest produkt cyfrowy.
Ponieważ dużą część kosztów realizacji usługi (lub stworzenia produktu) stanowią koszty produkcyjne, to istotna staje się ich optymalizacja, na przykład poprzez budowanie szablonów, gotowców i tworzenie zasobów re-używalnych.
Perspektywa metodyczna
Kluczowym wyzwaniem jest dobre zaprojektowanie procesu rozwojowego, tak aby osoby uczące się wytrwały w jego realizacji bez motywatorów, jakimi są na przykład grupa szkoleniowa, reżim zaplanowanych zajęć czy wsparcie trenera.
W szkoleniach self-paced pozostawiamy uczestnika szkolenia samemu sobie, stąd ważne jest, by zadbać o przejrzystość i logikę szkolenia. Należy również bardzo rzetelnie rozważyć, co jest osobie uczącej się potrzebne do osiągnięcia założonego celu, a co nie.
Głównym nośnikiem usługi tego typu są treści cyfrowe, stąd projektowanie treści i zadbanie o ich wysoką jakość to kluczowy czynnik sukcesu.
Perspektywa zarządzania zasobami ludzkimi
W przypadku e-szkoleń self-paced jednym z głównych wyzwań dla działu HR jest koordynacja między trenerami, którzy dostarczają treść, a podwykonawcami, którzy zajmują się jej nagraniem i postprodukcją.
Mimo że outsourcing jest praktyką powszechną, warto również inwestować w rozwijanie wewnętrznych kompetencji. Dzięki temu firma szkoleniowa ma większą kontrolę nad jakością i spójnością końcowego produktu. Takie kompetencje mogą obejmować nie tylko zdolności techniczne, ale również umiejętności trenerów do pracy przed kamerą.
Perspektywa dostępności
E-szkolenia typu self-paced oferują wyjątkową możliwość pracy nad dostępnością materiału. Producenci szkoleń mają czas, aby wdrożyć różnorodne techniki i narzędzia, takie jak napisy, tłumacze migowi czy udostępnienie skryptu.
Istotne jest, aby na etapie projektowania szkolenia uwzględnić różne ograniczenia i rozważyć, czy można zastosować inny rodzaj materiału, który będzie równie efektywny, ale łatwiejszy do adaptacji dla osób z różnymi potrzebami. Zdecydowanie lepiej zrobić to na etapie planowania, niż później „ratować” materiał, gdy perspektywa dostępności stanie się nieoczekiwanie kluczowa.
Alternatywną strategią może być oferowanie treści w różnych formatach. Na przykład ta sama lekcja może być dostępna jako film wideo, prezentacja slajdów lub skrypt.
Szkolenia self-paced są często osadzane na zewnętrznych platformach LMS, które warto dobierać uwzględniając wymogi dostępności wobec ich intefejsu.
Perspektywa techniczna
Od strony oprogramowania organizacja produkująca szkolenia self-paced powinna się liczyć ze sporymi kosztami, bo profesjonalne narzędzia authoringowe do tworzenia grafiki, wideo i samych pakietów SCORM są stosunkowo drogie.
Kluczowe może okazać dobre zorganizowanie obiegu informacji, które pozwoli zadbać o dobrą komunikację w poszczególnych etapach produkcji, szczególnie jeśli etapy te realizowane są przez wiele osób. Zbudowanie dobrego workflow, czasami uwzględniającego akceptacje klienta na różnych poziomach, pozwoli uniknąć kosztownych poprawek.
Podobnie jak w perspektynie metodycznej warto uświadomić sobie, że kluczowym czynnikiem jakości jest jakość treści. Stąd wszelkie wytyczne dotyczące tworzenia treści edukacyjnych powinny być priorytetem. Począwszy od opracowania dobrego design systemu aż po dobrą korektę językową i świetne wykonanie techniczne, należy zadbać o wysoką jakość działań.
W zależności od tego, czy organizacja oferuje e-szkolenia na własnej platformie, czy przekazuje je klientowi w postaci pakietów szkoleniowych, wsparcie techniczne może być inaczej zorganizowane. W pierwszym przypadku jest nastawione na wspieranie uczestników szkolenia, a w drugim zwykle polega na wspieraniu administratorów platformy po stronie klienta.
Perspektywa formalno-prawna
Jednym z najważniejszych aspektów w kontekście e-szkoleń self-paced jest kwestia własności intelektualnej. Oprócz zrozumienia przenoszenia praw autorskich i zarządzania nim istotne jest także umiejętne pozyskiwanie licencji na materiały dodatkowe, jak np. zasoby multimedialne czy narzędzia edukacyjne, oraz zarządzania tymi licencjami. Nieścisłości w tym obszarze mogą prowadzić do skomplikowanych problemów prawnych i finansowych.
Niezbędne jest także przygotowanie precyzyjnie sformułowanych regulaminów usług. Choć dla firmy szkoleniowej może być oczywiste, że dostęp do materiałów nie jest wieczny, dla klienta czy trenera może to być niejasne. Jasne zapisy umowne w tym kontekście są kluczowe, aby unikać nieporozumień i potencjalnych sporów.