Standard dotyczy efektywnego i metodycznie zaawansowanego prowadzenia zajęć synchronicznych w środowisku online, które uwzględnia specyficzne wyzwania i możliwości tego formatu, jak również integracji z narzędziami pracy grupowej.
Trenerzy w firmach szkoleniowych często dysponują świetnym warsztatem prowadzenia zajęć w sali szkoleniowej. Jest też wiele szkół trenerskich, które do tego przygotowują. Przejście na realizację zajęć grupowych poprzez Internet, którego katalizatorem były niewątpliwie ograniczenia wynikające z pandemii wirusa Covid-19, pokazało jednak, że trenerzy muszą się zmierzyć z nowymi wyzwaniami, które nie dotyczyły zajęć stacjonarnych. Są to między innymi zjawiska opisane poniżej.
W kontekście zajęć online trener jest ograniczony do tego, co pokazują kamery uczestników, jeżeli są włączone. Tym samym wiele sygnałów mowy ciała, które mogą być kluczowe w kontekście zajęć stacjonarnych, pozostaje niewidocznych dla trenera.
Nie jest możliwe ustalenie, na co dokładnie uczestnicy patrzą podczas sesji. Wpływa to na brak subtelnych, porozumiewawczych spojrzeń, które często występują w komunikacji bezpośredniej.
W środowisku online występuje zjawisko nadekspozycji twarzy, co oznacza, że uczestnicy są ciągle widoczni, ale nie zawsze wiedzą, kto dokładnie na nich patrzy.
Jakość połączeń internetowych i urządzeń wpływa na percepcję wizualną i słuchową uczestników. Nieprzewidziane elementy, takie jak kurier czy obecność domowych zwierząt, mogą dodatkowo zakłócić przebieg szkolenia.
Istnieje również problem zmęczenia wynikający z długotrwałego patrzenia na ekran komputera, co jest niemalże nieuniknione w trakcie sesji szkoleniowych online.
Komunikacja interpersonalna również ulega zmianie; nie jest już możliwe dyskretne szepnięcie do osoby siedzącej obok. Niemniej jednak istnieje możliwość korzystania z funkcji czatu bezpośredniego.
W końcu, łatwość rozpraszania się w środowisku online jest znacznie wyższa, ponieważ trener nie ma możliwości monitorowania aktywności uczestników na ich ekranach, co otwiera drzwi dla wielu rozpraszaczy, takich jak media społecznościowe.
Można by długo wymieniać, ponieważ rzeczywiście różnic jest wiele, włącznie z podstawową – tą, że typowa „dniówka” warsztatowa jest nierealna w zajęciach zdalnych, gdzie zajęcia trwające ok. 4 godzin już wydają się za długie.
Z drugiej strony wynikający z pandemii gwałtowny wzrost realizacji zajęć online pokazał zalety tego typu zajęć – są znacząco tańsze, wymagają mniejszego nakładu pracy, pozwalają wspólnie pracować na materiałach online, które później są dostępne dla wszystkich niemal od razu. Jeśli chodzi o możliwości stosowania technik pracy grupowej, to dostawcy oprogramowania komunikacyjnego też znacząco rozwinęli swoje produkty, udostępniając podział na podpokoje, wspólne tablice i inne funkcje ułatwiające pracę online. Firmy szkoleniowe musiały jakoś sobie poradzić, wyposażyć się w odpowiedni sprzęt i oprogramowanie oraz nauczyć robić zajęcia online, ponieważ inaczej w czasie pandemii się nie dało. Dlatego mimo oficjalnego odwołania ograniczeń w spotykaniu się wiele zajęć odbywa się w sposób zdalny.
Efektywne prowadzenie zajęć seminaryjnych lub warsztatowych przez Internet wymaga umiejętności zarówno technicznych, jak i metodycznych. Trenerzy muszą odnaleźć się w nowej rzeczywistości, realizując cele szkoleniowe mimo nowej formy prowadzenia zajęć.
Opracuj metody radzenia sobie z trudnymi sytuacjami typowymi dla zajęć online
Kontekst
W obliczu nowych wyzwań, jakie niesie ze sobą prowadzenie zajęć online, ważne jest opracowanie spójnych metod radzenia sobie z typowymi trudnościami. Chociaż problemy techniczne nie są w istocie problemami metodycznymi, sposób, w jaki prowadzący zajęcia je adresuje, ma znaczący wpływ na efektywność i płynność procesu grupowego. Odpowiednie przygotowanie i reagowanie w kluczowych momentach są kluczowe dla osiągnięcia zamierzonych celów edukacyjnych.
Działanie
Problematyka zajęć online wykracza poza konwencjonalne wyzwania metodyczne, z którymi trenerzy są zazwyczaj zaznajomieni. Dlatego w kontekście edukacji online jednym z rozsądnych podejść jest wsparcie trenera przez dodatkową osobę, która może zająć się kwestiami technicznymi i organizacyjnymi. To wyzwalające doświadczenie pozwala trenerowi skupić się na aspektach merytorycznych i pedagogicznych.
Nie można jednak ignorować konieczności zaplanowania szkolenia w taki sposób, aby zminimalizować wpływ ewentualnych problemów technicznych na jego przebieg. Na przykład wprowadzenie rutynowej procedury logowania przed rozpoczęciem właściwych zajęć może znacząco zredukować ryzyko późniejszych problemów. Wprowadzenie standardowych procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych – takich jak rozłączenie i ponowne połączenie uczestnika – również jest krokiem w kierunku zwiększenia efektywności zajęć.
Problemy po stronie technicznej zazwyczaj oznaczają jakieś awarie w ramach platformy online lub – znacznie częściej – błędne działania po stronie użytkownika lub trenera. Nie da się jednak obarczać uczestnika szkolenia winą za to, że nie słyszy lub nie może się zalogować. Nawet jeśli taki stan rzeczy jest konsekwencją jego działań czy zaniedbań, to musimy umieć z tej sytuacji wybrnąć.
Wskazówki praktyczne
- Wsparcie techniczne niezależne od trenera: zatrudnij w celu wsparcia techniczno-organizacyjnego osobę, która będzie obecna podczas zajęć i będzie mogła szybko rozwiązać ewentualne problemy, możliwie nie zakłócając przebiegu usługi.
- Scenariusz na start: zaprojektuj wstępną fazę szkolenia jako etap weryfikacji technicznej – zastosuj narzędzia do ankietyzowania uczestników czy też sprawdzania funkcji platformy. W ten sposób sprawdzisz już na początku, czy wszystko wszystkim działa.
- Scenariusze w razie problemów: opracuj jasne procedury do zastosowania w przypadku różnych scenariuszy problemowych, takich jak rozłączenie się uczestnika, problemy z jakością transmisji itp.
- Regularne szkolenia dla kadry: przeszkól trenerów w zakresie tych procedur i upewnij się, że są one dla nich intuicyjne i łatwo dostępne w trakcie zajęć.
Podsumowanie
Edukacja online rzuca nowe wyzwania, które wykraczają poza tradycyjne problemy metodyczne. Odpowiednie wsparcie techniczno-organizacyjne oraz staranne planowanie mogą znacząco zwiększyć efektywność i płynność procesu edukacyjnego. Przygotowanie i zastosowanie standardowych procedur postępowania w trudnych sytuacjach to istotne elementy zapewniające sukces w edukacji online.
Stosuj podczas zajęć aktywne formy adekwatne do formuły zdalnej
Kontekst
Zdalna formuła szkoleń i warsztatów stwarza wyjątkowe wyzwania, ale także daje niecodzienne możliwości w kontekście aktywizacji uczestników. Niezależnie od tego, czy mówimy o webinarze, czy o bardziej zaawansowanym formacie warsztatu, istotne jest stosowanie form aktywizujących adekwatnych do medium online. Cel wytycznej to wykorzystanie potencjału technologii i specyfiki formy zdalnej w celu zwiększenia zaangażowania i efektywności nauki.
Działanie
Aktywizacja uczestników w kontekście edukacji zdalnej jest prawie zawsze pożądana, aczkolwiek wymaga to od trenera pewnego poziomu biegłości w operowaniu narzędziami dostępnymi w Internecie czy – bliżej – w konkretnej platformie. Dyskusje grupowe, prace zespołowe, wykorzystanie tablic interaktywnych i programów do współdzielenia dokumentów – to wszystko znakomite metody, które w kontekście online mogą nawet zyskać na wartości. Na przykład tradycyjne formy szkoleniowe, takie jak studium przypadku, mogą być nie tylko przeniesione do sfery online, ale również wzbogacone o elementy interaktywne, takie jak ankiety czy quizy.
Jest to również okazja do łączenia różnych narzędzi w celu zwiększenia efektywności i atrakcyjności warsztatów. Wiedza na temat jak najbardziej efektywnego korzystania z różnych platform, takich jak Zoom czy MS Teams, w połączeniu z dodatkowymi narzędziami (np. tablice Miro, Kahoot), może być tutaj nieoceniona.
Wskazówki praktyczne
- Poznaj i sprawdź narzędzia: zorientuj się w dostępnych narzędziach służących do aktywizacji uczestników, takich jak aplikacje do quizów czy tablice interaktywne, i włącz je w plan zajęć.
- Pracuj w grupach: wykorzystaj funkcje podziału na pokoje w narzędziach do wideokonferencji, aby umożliwić uczestnikom pracę w mniejszych zespołach.
- Angażuj w proces: zaplanuj różnorodne formy aktywizujące i włącz je w agendę zajęć. Mogą to być dyskusje, prace projektowe, prezentacje uczestników czy nawet zabawy edukacyjne.
- Łącz narzędzia: zajrzyj do możliwości integracji różnych narzędzi. Na przykład programy do współdzielenia dokumentów mogą być połączone z platformami do wideokonferencji, umożliwiając płynniejszą komunikację i współpracę.
Podsumowanie
Stosowanie aktywnych form edukacyjnych w kontekście zajęć zdalnych jest nie tylko możliwe, ale i zdecydowanie zalecane. Odpowiednie narzędzia i metody mogą znacząco podnieść jakość i efektywność szkoleń online. Kluczowe jest tutaj nie tylko biegłe posługiwanie się dostępną technologią, ale również jej kreatywne wykorzystanie w celu zwiększenia zaangażowania uczestników.
Adaptuj sposób prowadzenia zajęć, by wykorzystać potencjał zdalnego środowiska pracy
Kontekst
Wytyczna ta podkreśla znaczenie adaptacji tradycyjnych form i technik szkoleniowych online z zachowaniem najwyższej jakości procesu edukacyjnego. Istotą jest tu przemyślane wykorzystanie różnych aspektów zdalnego środowiska edukacyjnego w celu osiągnięcia zamierzonych efektów dydaktycznych.
Działanie
Zdalna edukacja zmienia reguły gry w kontekście projektowania i prowadzenia zajęć. O ile pewne metody i narzędzia mogą okazać się mniej efektywne w wersji online, o tyle zdalność otwiera również wiele nowych drzwi. Często wykorzystywane metody, takie jak odwrócona klasa, są wyrazem adaptacji, która pozwala zrozumieć i wykorzystać unikalne właściwości środowiska zdalnego. Na przykład czas zajęć może być bardziej efektywnie wykorzystany na interakcje grupowe, jeżeli wprowadzenie teoretyczne zostanie wykonane wcześniej w formie indywidualnej nauki.
Jest to jednocześnie wezwanie do zastanowienia się nad głęboką restrukturyzacją procesu edukacyjnego. Obejmuje to nie tylko innowacyjne podejście do znanych technik dydaktycznych, ale również otwarcie na nowe narzędzia, takie jak różnorodne platformy do współdzielenia dokumentów, interaktywne tablice czy specjalistyczne oprogramowanie do zarządzania interakcjami w czasie rzeczywistym.
Wskazówki praktyczne
- Identyfikacja formatów: zidentyfikuj kluczowe elementy szkoleń stacjonarnych, które wymagają adaptacji do formy zdalnej. Obejmuje to zarówno treści, jak i metody.
- Analiza narzędziowa: przeanalizuj dostępne narzędzia cyfrowe i wybierz te, które najlepiej odpowiadają potrzebom edukacyjnym oraz celom dydaktycznym.
- Stosowanie różnych form: zaplanuj różnorodne formy i techniki szkoleniowe, dostosowane do specyfiki online. To może być odwrócona klasa, podział na podgrupy w celu realizacji zadań czy też użycie interaktywnych tablic dla zbiorowej pracy.
- Pilotaż przed użyciem: przeprowadź testy adaptowanych form i technik w praktyce, zbierając opinie od uczestników i modyfikując plany na tej podstawie.
- Dbaj o kompetencje trenerów: pomyśl o szkoleniu trenerów w zakresie wykorzystania nowych narzędzi i technik, aby zapewnić ich efektywne i spójne wdrożenie. Narzędzia zmieniają się i rozwijają szybko, a zespół nie może stać w miejscu.
Podsumowanie
Adaptacja do zdalnego środowiska edukacyjnego jest znaczącym wyzwaniem, ale również okazją do głębokiej modernizacji i optymalizacji procesu edukacyjnego. Kluczem do sukcesu jest tu inteligentne i przemyślane wykorzystanie różnych narzędzi i technik dostosowanych do specyfiki online. Poprzez kompetentną adaptację i innowacyjne podejście do projektowania zajęć możemy nie tylko zrekompensować ograniczenia zdalnej edukacji, ale również w pełni wykorzystać jej potencjał.