Bez zaangażowania nie ma uczenia. Pracując bezpośrednio z uczestnikiem szkolenia, masz duży wpływ na poziom jego zaangażowania.
Zaangażowanie może wynikać z wielu rzeczy. Należą do nich: nazwa szkolenia, dobrane treści i formy, jakość wykonania treści do samodzielnej nauki, sposób prowadzenia, aktywności i sposób ich realizacji itp. Masz na nie większy lub mniejszy wpływ.
Jesteś w interakcji synchronicznej lub asynchronicznej z uczestnikami szkolenia. To daje Ci możliwość obserwowania uczestników i adaptacji swojej pracy do ich potrzeb, by utrzymać ich wysoki poziom zaangażowania. W grupowych formach synchronicznych może przyglądać się potrzebom grupy i na nie reagować.
Warto również zdać sobie sprawę, że sama Twoja obecność, czyli obecność człowieka w procesie szkoleniowym, może być czynnikiem angażującym.
Budowanie świadomości
Zbuduj w świadomości uczestnika obraz szkolenia, jego korzyści, przebiegu, tego, co go czeka, w taki sposób, by chciał w nim wziąć udział.
Na decyzję osoby dorosłej o zaangażowaniu wpływa między innymi jej świadomość dotycząca samego szkolenia. Możesz swoją narracją, pytaniami, podsumowaniami i proponowanymi aktywnościami ją budować.
Świadomość szkolenia budujesz od pierwszego kontaktu z uczestnikami. Uświadamiasz im, w czym biorą udział, dlaczego warto się zaangażować i jak dalej będzie przebiegała praca na szkoleniu. Możesz zarówno skutecznie zachęcić do szkolenia, jak i zniechęcić.
W edukacji cyfrowej istnieje wiele narzędzi i form szkoleniowych, które pozwalają wpływać na świadomość. Oto kilka przykładów wykorzystania zalet zdalnej edukacji do budowania świadomości:
- Autodiagnoza na początku szkolenia i rekomendowanie uczestnikowi aktywności na podstawie jej wyników. Ta swego rodzaju personalizacja szkolenia wzmacnia poczucie uczestnika, że szkolenie jest dla niego.
- Swoboda wyboru ścieżki szkoleniowej i realizowanych treści wzmacnia poczucie dostosowania szkolenia do indywidualnych potrzeb. Podobnie umożliwienie korzystania z różnych wariantów treści.
- Podkreślanie możliwości zastosowania nabytych umiejętności poprzez udostępnienie różnych przykładów, studiów przypadku, z którymi uczestnik może się identyfikować.
- Umożliwienie pracy we własnym tempie przez użycie materiałów do samodzielnej nauki.
- Budowanie świadomości rozwoju dzięki mechanizmom grywalizacji.
- Uczynienie nauki przyjemną poprzez atrakcyjne treści i aktywności.
Wpisujesz się w działania budujące świadomość i zaangażowanie uczestników przez swoje działania – na przykład przekonanie uczestników, że sobie poradzą, zadawanie odpowiednich pytań refleksyjnych, namawianie uczestników do wskazania, jak wykorzystają efekty szkolenia w swojej praktyce, odpowiadanie na pytania uczestników i wiele innych.
Wskazówki praktyczne:
- Rozważ, co jest najbardziej pociągające dla uczestników w Twoim szkoleniu. Odwołuj się do tego możliwie często.
- Postaraj się przygotować sobie tzw. test windy, czyli krótki tekst na 2–3 zdania, który zachęci do szkolenia.
- Stosuj słownictwo nawiązujące do zadań i praktyki zawodowej uczestników oraz do ich bolączek i potrzeb.
- Poszukaj w Internecie metod Personas i Value Proposition – pomogą one skupić Twoją uwagę na świadomości odbiorcy szkolenia.
Aktywizowanie procesu i stosowanie angażujących form
Aktywizuj i angażuj uczestnika szkolenia, stosując aktywne formy
Trener dysponuje wieloma środkami do aktywizacji uczestników szkolenia. Nie ma nic złego w ciekawym wywodzie lub krótkim wykładzie. Czasami to formy świetnie realizujące niektóre cele. Warto jednak ograniczać ilość form pasywnych na rzecz aktywizacji uczestnika, które często uruchamiają emocje, wiele ekscytacji i satysfakcji.
Aktywizować można na wiele sposobów. Oto kilka z nich.
- zastąpienie długiego wywodu przez pytania lub wyzwania;
- zastosowanie rozwiązań nieliniowych, jak scenariusz wariantowy (branching scenario);
- wykorzystanie współdzielonych tablic lub dokumentów do wspólnego wpisywania pomysłów, przykładów;
- wprowadzenie interaktywnych elementów w treściach szkoleniowych.
Dobierz takie formy pracy, by zwiększać zaangażowanie i wciągać uczestnika we wspólną pracę. Aktywność, praca w zespołach, dyskusje, praca na własnych przypadkach uczestników z pewnością pozytywnie wpłyną na poziom zaangażowania.
Wskazówki praktyczne:
- Postaraj się dla kluczowych punktów szkolenia wymyślić różne formy aktywne i je przetestuj.
- Zamień przedstawienie jakiegoś tematu na pytanie do uczestników. Takie zgadywanki wyzwalają dobre emocje.
- Wykorzystaj narzędzia aktywizacji poprzez proste zabawy wbudowane w Twoją platformę lub zewnętrzne (jak Kahoot, Mentimeter itp.).
Zaspokajanie potrzeb uczestników
Bądź wrażliwy na potrzeby uczestników i je zaspokajaj, wykorzystując możliwości edukacji cyfrowej.
Angażowanie ma swoją dynamikę i może się zmieniać w trakcie szkolenia. W dużej mierze zależy ono od potrzeb uczestników. Gdy trafią na trudności, mogą się zniechęcić. Gdy za bardzo zagłębią się w teorię, mogą potrzebować pokazania, jak nowa wiedza i umiejętności przydadzą się w ich życiu.
Zadbaj o zaangażowanie uczestników, reagując na zaobserwowane lub zgłoszone potrzeby. Wykorzystuj do tego potencjał edukacji cyfrowej.
Pomyśl w kategoriach moments that matter, czyli chwil, które mają szczególne znaczenie i mogą nawet być przełomem. Zapewne z własnego rozwoju pamiętasz takie chwile – należą do nich często momenty:
- Eureki – czyli oświecenia, zrozumienia jakiegoś trudnego zagadnienia;
- usłyszenia, że sobie poradzę;
- dobrej, indywidualnej informacji zwrotnej;
- zrozumienia, jak to, czego się uczę, może zmienić moją pracę lub życie;
- dostrzeżenia związku z tym, co wiem;
- osiągnięcia pierwszego sukcesu – na przykład w ćwiczeniu;
- możliwość pracy i swobodnej ekspresji w grupie;
- i wiele innych.
Wskazówki praktyczne:
- Na początku zajęć zapytaj uczestników, czego oczekują i potrzebują. Postaraj się w toku zajęć zaadresować te potrzeby.
- Zastanów się, co może być ważnym momentem dla uczestnika szkolenia. Zadbaj o to, by takie momenty miały szanse zaistnieć.
- Zadaj sobie pytanie, kiedy w Twoim procesie uczestnik po raz pierwszy doświadczy tego, co może się stać chwilą, która ma znaczenie – kiedy odniesie pierwszy sukces, kiedy zobaczy związek między szkoleniem a jego potrzebami, kiedy otrzyma dobry, precyzyjny feedback.
- Jeśli potrzeby uczestnika znacząco odstają od potrzeb grupy, wykorzystaj różne kanały do ich indywidualnego zaspokojenia – na przykład doślij mu coś po zajęciach pocztą elektroniczną.
Dbanie o atrakcyjność
Zadbaj, by aktywności i treści były pociągające na różne sposoby
Atrakcyjne treści, interakcje czy aktywności są w stanie znacząco zwiększać zaangażowanie. Najprawdopodobniej uczestnicy szkolenia znacznie się ożywią, gdy usłyszą „zagrajmy w taką grę”. Ważna jest też atrakcyjność wizualna i atrakcyjny interfejs użytkownika.
Atrakcyjność ma wiele twarzy. Oto kilka przykładów.
- atrakcyjność wizualna – ładna forma, dobrze zaprojektowana grafika, design treści szkoleniowych;
- atrakcyjność interfejsu i doświadczenia (UX) – sposób pracy w stosowanych narzędziach (platforma, współdzielone tablice itp.);
- atrakcyjność intelektualna – ciekawe nazewnictwo, metafory, ujęcie, konkluzje, refleksje;
- atrakcyjność procesu – aktywności, które wydają się dobrym pomysłem na spędzenie czasu;
- zabawowość – wprowadzenie elementów gier i zabaw w proces uczenia, wykorzystanie „fajnych”, typowych dla zabaw artefaktów, plansz, kart, karteczek;
- atrakcyjność pracy w grupie – aktywności grupowe, zespołowe;
- atrakcyjność ekspresji – pole do wyrażania opinii, ekspresji własnych poglądów, przemyśleń, dzielenie się własnymi doświadczeniami;
- atrakcyjność informacji zwrotnej – koncentrowanie uwagi na uczestniku, przekazywanie mu informacji o jego postępach;
- atrakcyjność domknięcia – zakończenie etapu lub zadania, uzyskanie znaczącego rezultatu, otrzymanie nagrody.
Wykorzystuj środki, jakie Ci daje edukacja cyfrowa, do budowania atrakcyjności, jednocześnie dbając o atrakcyjność stosowanych środków.
Wskazówki praktyczne:
- Pomyśl, jak przedstawić wspólną pracę na szkoleniu. Słowa „poeksperymentujmy”, „pobawmy się”, „sprawdźmy to w praktyce” mogą dobrze przyciągać uczestników.
- Znajdź na szkoleniu czas na pracę blisko uczestnika, ćwiczenie, dobrą informację zwrotną, dyskusje. Możesz ten czas zdobyć, przenosząc co pasywniejsze działania (np. poznawanie teorii) na inne tryby uczenia.
- Spójrz krytycznie na atrakcyjność wizualną materiałów, slajdów i innych rzeczy. Popraw, ile się da.
- Pomyśl nad ciekawymi zwrotami, nazwami, metaforami – wywołają zapewne uśmiech na twarzy uczestników, ale przede wszystkim dadzą się skuteczniej zapamiętać.